De bouwer
De firma J. Proper te Kampen heeft het orgel gebouwd in opdracht van de Kerkenraad van de Gereformeerde Kerk van Waarder. Het orgel is opgeleverd 24 november 1902. Jan Proper leefde van 1853 tot 1922. Eerst werkte hij in de werkplaats van zijn oom Zwier van Dijk. Na enkele jaren gingen zij onder gezamenlijke naam verder. Na het overlijden van zijn oom zette Proper het bedrijf voort onder eigen naam (1894). Hij bouwde niet alleen een honderdtal orgels, maar restaureerde er ook vele. Bovendien was hij organist van het beroemde orgel in de Bovenkerk te Kampen.

Proper was een bouwer die leefde en werkte in een tijd van overgang van het mechanische orgel naar het zogenaamde elektropneumatische instrument. Opgemerkt moet worden dat men heden ten dage weer vrij algemeen kiest voor een mechanisch orgel.

Het orgel
Het orgel in Waarder is een mechanisch orgel met veertien zogenaamd sprekende stemmen, elf op het klavier en drie op het pedaal. Dit komt neer op ongeveer 850 pijpen die tot leven komen door wind uit een blaasbalg. De blaasbalg wordt gevoed door een ventilator, een Meidinger van het jaar 1938. Daarvoor was het handbediening. De kas (ombouw) is fraai en waarschijnlijk van oudere datum. Koning David maakt met twee engelen het dak compleet.

De geschiedenis
Uiteraard heeft een ruim honderdjarige een geschiedenis. De eerste ingreep was dus in 1938. De kerkelijk aangestelde orgelpomper werd vervangen door een windmotor. Van handkracht naar elektra.

De tweede ingreep was in 1948. De houten Holpijp 8' werd vervangen door een Celeste 8'. Dit is een 'strijker', overgekomen uit het orgel van de Opstandingskerk in Woerden. De heer Bergmeyer voerde een en ander uit. Hij was de opvolger van de beroemde orgelbouwer Van Dam.

De derde ingreep was in 1973. Algehele restauratie en uitbreiding door orgelbouwer Louis J. Kramer te Boskoop. De Bourdon ging als zelfstandig register naar het pedaal. Daarbij kwamen een gedekt 8' en een fluit 4'. Dus toen geen aangehangen pedaal meer, maar een vrij pedaal. Er kwam op het klavier een vulstem bij: een mixtuur 4 sterk (216 kleine pijpjes). Een 'nieuw tweede hands' klavier en een geheel nieuwe tractuur met registerknoppen. De windlade werd gerestaureerd, de blaasbalg werd vervangen. Ook werd een herintonatie uitgevoerd door Joop Schellingerhout.

De vierde en laatste ingreep was in 1993. De fa. Reil uit Heerde verbeterde de speelaard door een nieuwe winkelbalk aan te brengen. Al het pijpwerk werd opnieuw geïntoneerd en teruggebracht naar de bedoeling van Jan Proper: van neobarok naar romantiek. Een nieuwe tremulant is aangebracht en de frontpijpen zijn opgevormd.

Nu
Een in een uitstekende staat verkerend instrument met een fraaie warme klank. Een enkele jaren geleden opnieuw geschilderde kas (ossenbloed met echt bladgoud). Oogstrelend!

De dispositie
Manuaal
Prestant 8'
Cornet (D)
Gamba 8'
Celeste 8'
Roerfluit 8'
Octaaf 4'
Quint 2 2/3'
Spitsfluit 4'
Mixtuur 2-3-4 sterk
Octaaf 2'
Trompet 8' (B/D)
Tremulant
Pedaal
Bourdon 16'
Gedekt 8'
Fluit 4'